Książki

Ad libitum – takie określenie umieszczone w partyturze oznacza scedowanie przez kompozytora pewnych decyzji na wykonawcę. Dyrygent, instrumentalista czy wokalista ma możliwość, na obszarze obowiązywania ad libitum, wybrać na przykład instrument, sposób artykulacji czy tempo. Może też zaimprowizować linię melodyczną, wymyślić rytm lub zasugerować działania sceniczne.

Seria „Małe monografie” Polskiego Wydawnictwa Muzycznego liczy już około dwudziestu pozycji – portretów kompozytorów. Kolejnością wydawania książek nie kieruje chronologia dziejów muzyki. Nie obowiązuje też ranking „ważności” twórców, wynikający z długości haseł w encyklopediach.

Przed kilkoma laty Polskie Wydawnictwo Muzyczne zainaugurowało serię książek o operze – portretów polskich twórców sceny operowej – gwiazd, mistrzów, autorytetów, inspiracji. Kolejne tomy serii poświęcono sylwetkom śpiewaków (Aleksandra Kurzak, Jerzy Artysz, Tomasz Konieczny) i reżyserów (Michał Znaniecki, Marek Weiss). Niemal wszystkie publikacje mają formę wywiadu rzeki, z udziałem krytyków muzycznych w roli „akuszerów” rozmowy.

Oprócz liturgicznego (nabożeństwo do Męki Pańskiej), słowo „pasja” ma kilka znaczeń: zamiłowanie do czegoś, silne wzburzenie, dzieło artystyczne poświęcone męce Chrystusa. Z nimi wszystkimi była związana aktywność Andrzeja Chłopeckiego (1950-2012) – muzykologa, krytyka, organizatora życia muzycznego. Z wieloznaczności pojęcia pasji czerpał inspirację, energię i kreatywność.

To jedyne takie trio: trio do czytania. Trio złożone z trojga autorów piszących o muzyce. W rzeczywistości prawdopodobnie nigdy się nie spotkali, lecz przedstawione tu ich książki tworzą trzy głosy, trzy linie melodyczne, tym razem nie do grania, lecz do czytania.

W ostatnich latach ukazuje się coraz więcej książek-portretów muzycznych. Wydają je nie tylk o oficyny kojarzone z publikacjami naukowymi i artystycznymi. Gwiazdy piosenki, popularne grupy rockowe, legendy sceny alternatywnej, a z drugiej strony – sławni śpiewacy czy k ompozytorzy – każdy, kto z tworzoną/wykonywaną przez siebie muzyką trafił do publiczności, ma też szansę trafić do […]

Muzykolodzy należą do największych erudytów wśród uczonych. Wszechstronne wykształcenie i znajomość języków obcych sprawiają, że świat dokonań współczesnej światowej humanistyki stoi przed nimi otworem. Nie potrzebują polskich edycji głośnych książek ich zagranicznych kolegów – ale przekłady tych pozycji mają wielkie znaczenie dla wszystkich tych, którzy, choć bez muzykologicznego dyplomu, uważają muzykę za jedną z fundamentalnych […]

Kazimierz Serocki (1922-1981) i Zygmunt Krauze (ur. 1938) należą do najważniejszych postaci powojennej muzyki polskiej – jako kompozytorzy wyznaczający nowe trendy, wykonawcy (zwłaszcza Krauze – wciąż aktywny pianista), animatorzy życia muzycznego (Serocki był współinicjatorem festiwalu Warszawska Jesień) i pedagodzy. Poświęciliśmy im już wiele uwagi na naszych łamach, opisując płyty z ich utworami, podsumowując dorobek Krauzego […]

O książce „Poszukiwanie. Jerzy Artysz w rozmowie z Aleksandrem Laskowskim i Sylwią Wachowską” Polskie Wydawnictwo Muzyczne od siedmiu lat rozwija serię książkową „Opera”. Do tej pory ukazało się pięć pozycji.

Nieustannie na tych łamach zadajemy sobie pytanie: „Jak pisać o muzyce” i nieustannie dochodzimy do wniosku, że istota muzyki pozostaje fenomenem nieuchwytnym dla słowa. Można omawiać budowę utworu, genezę jego powstania i kontekst funkcjonowania. Można się zastanawiać nad tempem czy dynamiką interpretacji, lecz im bliżej samego dźwięku, brzmieniowej konkretyzacji partytury – tym bardziej bezsilne staje […]

Kiedy Polskie Wydawnictwo Muzyczne rok temu startowało z serią „Małe monografie”, recenzenci zadawali pytanie: dla kogo właściwie są te książki? Kieszonkowy format, nieduża objętość, brak ilustracji, potoczysta narracja, unikanie żargonu muzykologicznego, niewygórowana cena – te cechy wskazują na popularny i popularyzujący charakter publikacji. Z drugiej strony, gęstość materiału i – przy całej przystępności stylistycznej – […]

W „Potopie” Sienkiewicza zaledwie dwa zdania zajmuje opis próbnej jazdy księcia Radziwiłła na pięknym wierzchowcu; w blisko pięciogodzinnej ekranizacji w reż. Jerzego Hoffmana ta scena trwa niewiele ponad minutę, lecz, szczerze mówiąc, tylko ją z tej filmowej kolubryny zapamiętałam. To estetyczna perła – za sprawą muzyki.